Jan Muś

Czas na przeprowadzenie mediacji to półtora do trzech miesięcy. Oczekiwanie na rozprawę w sądzie trwa dużo dłużej, z reguły około roku, ale w sądach rejonowych w Polsce w pierwszej połowie 2017 roku ponad 4100 spraw było prowadzonych już ponad pięć lat, natomiast 1137 spraw od ponad 8 lat.

Rola mediacji w obrocie prawnym w Polsce rośnie. Dzieje się tak z kilku powodów.

Przede wszystkim mediacje, które kończą się ugodą najczęściej prowadzą do rzeczywistego rozwiązanie konfliktu powstałego między stronami. Mediator prowadzi je ku porozumieniu bez wskazywania na stronę winną lub pokrzywdzoną.

Z społecznego punktu widzenia takie rozstrzygnięcie jest dużo bardziej korzystne niż wyrokowanie przez stronę trzecią (choć i takie sytuacje są często nieodzowne), kiedy to w gruncie rzeczy jedna strona określona jest jako pokrzywdzona, a druga jako odpowiedzialna za wyrządzoną szkodę.

Należy wziąć także pod uwagę fakt, że mediacje są dobrowolne i mają charakter poufny. Oznacza to, że strona słabiej przygotowana na przykład pod względem materialnym lub finansowym, może w dowolnym momencie przerwać postępowanie mediacyjne i odstąpić od dalszych rozmów.

Mediacje nie toną bowiem w formalizmie sądowym, który często uniemożliwia swobodną, aczkolwiek kontrolowaną, wymianę zdań i argumentów. Spotkania na neutralnym gruncie, przy udziale mediatora mogą doprowadzić do zaskakująco dobrych wyników, ugody i uściśnięcia sobie dłoni przez skonfliktowane do niedawna strony.

Wykorzystywanie proceduralnych kruczków i zawiłości jest w czasie mediacji mało prawdopodobne. Uzupełnianie dokumentów, niestawiennictwo się świadków, itp. nie są w procesie mediacyjnym czymś częstym. Można więc oczekiwać, że sprawa poddana mediacjom i przy zgodzie obydwu stron na tego typu procedurę skończy się na pierwszym, ewentualnie drugim posiedzeniu.

Czas na przeprowadzenie mediacji to półtora do trzech miesięcy. Oczekiwanie na rozprawę w sądzie trwa dużo dłużej, z reguły około roku, ale w sądach rejonowych w Polsce w pierwszej połowie 2017 roku ponad 4100 spraw było prowadzonych już ponad pięć lat, natomiast 1137 spraw od ponad 8 lat.

Oczywiście nie wszystkie sprawy da się załatwić w drodze mediacji, ale ze względu na koszty postępowania (od 150 do 4000 PLN), ta alternatywna formuła rozwiązywania sporów znajduje coraz większe uznanie tak w wymiarze sprawiedliwości jak i w sektorze prywatnym.

Tabela: Porównanie kosztów sprawy sądowej i mediacji

Przedmiot sporu	Koszty postępowania sądowego	Uśredniony czas postępowania sądowego w Warszawie (2017)	Koszty mediacji	Koszty mediacji sądowej (Koszty mediacji zakończonej ugodą znosi się wzajemnie)	Przewidywany czas postępowania mediacyjnego
Prawa majątkowe	5% wartości przedmiotu sporu, do 100.000 PLN	7,99 miesięcy	1% wartości przedmiotu sporu, do 4.000 PLN	1% wartości przedmiotu sporu, do 2.000 PLN	1-3 miesięcy
Prawa niemajątkowe	do 5000 PLN	7,99 miesięcy	do 2000 PLN	Do 450 PLN	1-3 miesięcy